Wat is Vitamine A?

Vitamine A (wetenschappelijke benaming: retinol) is een vetoplosbare vitamine. Mensen kunnen deze vitamine zelf aanmaken, uit bètacaroteen dat ook wel provitamine A wordt genoemd. Maar deze omzetting verloopt moeizaam (gemiddeld minder dan 10%) en een goede omzetting is afhankelijk van diverse factoren zoals de persoonlijke behoefte, de aanwezigheid van bepaalde enzymen, de darmgezondheid, de galproductie en de hoeveelheid voedingsvet in de darmen.

Directe inname van is voor de meeste mensen dan ook van belang. Probleem is echter wel dat vitamine A alleen in dierlijke producten te vinden is. Veganisten of vegetariërs zijn dus aangewezen op inname van bètacaroteen.

Het werd in 1913 'ontdekt' door 2 Amerikaanse wetenschappers (McCollum en Davis) en in 1947 werd het voor het eerst gesynthetiseerd door 2 Nederlandse wetenschappers, (van Dorp en Arens). Er zijn echter al medische en wetenschappelijke beschrijvingen uit de 18e en 19e eeuw waarin een verband wordt gelegd tussen tekorten aan vitamine A en de gevolgen daarvan.

Tegenwoordig is vitamine A een makkelijk te produceren stof en is eenvoudig en goedkoop verkrijgbaar. Dit geldt echter niet voor ontwikkelingslanden waar nog op grote schaal tekorten voorkomen. Voor een hulp-organisatie als Vitamin Angels is het voorkomen van vitamine A-defficientie nog steeds een speerpunt activiteit.

Veiligheid

Omdat vitamine A vetoplosbaar is kan een te hoge inname leiden tot vergifigingen. De veilige bovengrens is 3000 microgram. De Referentie- inname (RI) is 800 microgram. RI geeft aan hoeveel een gemiddelde volwassene nodig heeft. Bij bètacaroteen is vergiftigingsgevaar niet aanwezig: het lichaam zet niet meer bètacaroteen om in vitamine A dan er nodig is.

Voedingsbronnen

Vitamine A is met name te vinden in lever, vette vis en eigeel. 100 gram runderlever bevat een hele hoge dosering, ongeveer 36000 microgram. 100 gram gerookte paling bevat ongeveer 1400 microgram. Met runderlever moet u dus wel uitkijken en zeker niet iedere dag eten.

Bètacaroteen zit in gekleurde groenten, zoete aardappelen, groene bladgroenten, wortelen, olijven, tomaten, abrikozen, pompoen, tuinkers, peterselie, boerenkool en spinazie.

Werking

De ontdekking van vitamine A hing samen met onderzoek naar gevolgen van tekorten van deze stof voor de ogen. Nog steeds weet bijna iedereen het goed is voor de ogen (in het bijzonder het aanpassen van het zicht bij schemer en het helpt bij droge ogen).

Minder bekend zijn de andere functies: een goede weerstand en een gezonde huid, haar en tandvlees.

Immuunsysteem

Vitamine A speelt een rol bij de vorming van immuuncellen in de neus, longweefsel en het maag-darmkanaal. Deze immuuncellen verhogen de weerstand tegen invloeden van buitenaf.

Huid, haar en tandvlees

Vitamine A speelt een rol in de vorming van bepaalde huidcellen die van belang zijn voor de gezondheid van de huid. Diezelfde cellen komen ook voor in haar en tandvlees.

Uitleg dosering

De dosering van vitamine A producten is soms wat verwarrend. Sommige producten gebruiken in de naamgeving IE of IU (Internationale Eenheden/Units), andere geven de dosering weer in microgrammen (mcg). Ook wordt soms RAE* gebruikt (retinol activiteit equivalent). 1 RAE is gelijk aan 1 microgram. In onderstaande tabel ziet u het verband tussen de doseringsmethoden: